Трэба выправіць арфаграфію ў артыкуле! Магчыма гэты машынны пераклад або выкарыстанне ненарматыўнага правапісу ці лексікону. Для спраўджэння існуюць адмысловыя праграмы. |
Вікто́рыя Іллі́нічна Багі́нская (30 чэрвеня 1926, Краснадар) — савецкая і расійская пісьменніца, педагог, збіральнік песень і фальклору крымчакоў, адна з апошніх носьбітаў жывой крымчакскай мовы.
Нарадзілася ў сям’і крымчакоў Іллі Якаўлевіча і Веры Пятроўны Гурджы, якія прыехалі ў Краснадар з Керчы (Крым) у галодны 1921 год.
У 1974 годзе запрошаная супрацоўнічаць у “Настаўніцкую газету” як пераможца (1-я прэмія) Усесаюзнага літаратурнага конкурсу нарысаў “Настаўнік нашых дзён”, прысвечанага 50-годдзю “Настаўніцкай газеты”. Артыкулы В. Багінскай аб нестандартных уроках, прыёмах і метадах выхавання, нарысы, навелы і г.д. друкуюцца ў “Настаўніцкай газеце” па сённяшні дзень.
Надрукавана больш 250 артыкулаў ва Усесаюзнай і краявой перыёдыцы: у часопісах “Літаратура ў школе”, “Урокі літаратуры”, “Сям’я і школа”, “Сяброўства народаў”, “Савецкая жанчына” (пазней «Мір жанчыны»), «Прырода і чалавек», «Навука і жыццё» і шматлікіх іншых; у цэнтральных газетах: “Настаўніцкая газета”, “Праўда”, “Гудок” і іншых выданнях. Вікторыя Багінская — лаўрэат пяці літаратурных конкурсаў на лепшы нарыс: Міжнародных (дзве першых і адна трэцяя прэміі), Усесаюзных (першая і трэцяя прэміі).
Усе сем чалавек сям’і Гурджы, якая жыла ўдалечыні ад Крыму, хаты гутарылі па-крымчакску, ведалі крымчакскія песні, захоўвалі крымчакскія прыказкі і прымаўкі, прыпавесці, падданні, не забывалі звычаі і традыцыі.
На пачатку 1960-х гадоў Багінская адправіла ў Дзяржаўны музей этнаграфіі СССР 12 песень, перакладзеных ёю на рускую мову. Музей прыняў яе ў сябры рады садзейнічання музею.
У 1983 годзе ў газеце «Праўда» выйшаў артыкул В. Багінскай «Прыпадаю да крыніцы», дзе яна ўпершыню распавяла аб сваім народзе і аб неабходнасці захаваць народную творчасць крымчакоў.
Багінская сабрала 100 песень, 230 прыказак, прыпавесцяў, казкі і прымаўкі, пераклала ўсё на рускую мову, але выдаць не атрымоўвалася некалькі дзясяткаў гадоў. У 2003 годзе Багінскай з дапамогай мужа і сыноў атрымалася выдаць за свой кошт 100 асобнікаў зборніка «Народных песень і прыказак крымчакоў». Зборнік раздарылі аматарам фальклору. Кніга занесеная ў каталог Бібліятэкі Кангрэса ЗША.
Багінская пераклала падборкі вершаў Пушкіна і Лермантава на крымчакскую мову.
Вікторыя Багінская піша мініяцюрныя копіі карцін І.К. Айвазоўскага, ілюструе творы пісьменнікаў-фантастаў (А.Н. Талсты, “Аэліта”; А.Р. Бяляеў, “Чалавек-амфібія” і інш.). У літаратурным жанры спецыялізуецца на навукова-фантастычнай паэзіі і навелах (“Кантакт”, “Покліч” і г.д.).