Бітва ста палкоў — найбуйнейшая наступальная аперацыя Народна-вызваленчай арміі Кітая супраць японскіх акупацыйных войскаў падчас япона-кітайскай вайны. Пачалася 20 жніўня 1940 года і завершылася 5 снежня таго ж года[2].
З лета 1940 г. 8-я армія задзейнічала ў тыле ворага ў Паўночным Кітаі 105 палкоў (адсюль пайшла назва аперацыi) для шырокамаштабнага стратэгічнага наступлення на занятыя японскімі войскамі лініі камунікацый і апорных пунктаў. Наступ працягваўся больш за 5 месяцаў.
У ходзе баявых дзеянняў ваенныя часткі КПК занялі тэрыторыю з насельніцтвам больш за 5 мільёнаў чалавек, 73 населеных пункта. Было праведзена 1824 бою з японскімі войскамі, забіта і паранена больш за 20 000 японскіх салдат і афіцэраў, не лічачы ваеннаслужачых калабарацыйных войскаў на тэрыторыі Кітая, захоплена звыш 5400 вінтовак, 200 кулямётаў, 200 гранатамётаў, 16 гармат і вялікая колькасць боепрыпасаў[3]. Страты НВАК склалі 22 000 чалавек. Таксама было разбурана 500 км чыгунак і каля 1500 км шашэйных дарог, падарвана 260 мастоў.
Вытокі гэтай аперацыі адносяцца да ліпеня 1940 годы, калі Генеральны штаб нацыянальна-рэвалюцыйнай арміі атрымаў дадзеныя аб падрыхтоўцы японцамі сіламі 3-4 пяхотных дывізій са сродкамі ўзмацнення наступальнай аперацыі ў напрамку Лаян-Тунгуань і далей на Сіань з задачай авалодаць заходнім участкам Лунхайскай чыгункі і гэтым пазбавіць цэнтральныя правінцыі Кітая сувязі з Ланьчжоў — асноўнай базай забеспячэння зброяй, што паступала з Савецкага Саюза[2].
Кітайскае ваеннае кіраўніцтва прыйшло да высновы, што неабходна ўзмацніць абарону Лаянскага і Тунгуаньскага напрамкаў і прыняць меры да зрыву японскай аперацыі.
У гэты час партызаны і часткі 8-й арміі займалі раёны, выгадныя для нападу размешчаных па дарогах у паўднёвай Шаньсі 41-й і 36-й японскіх пяхотных дывізій. На поўнач ад дарогі Чжэндзін-Таюань, дзе дзейнічала 120-я дывізія, мелася магчымасць нанесці ўдар па 26-й і 110-й японскім пяхотных дывізіях. Да гэтага часу войскі Чжу Дэ аперацыі супраць японцаў не вялі[2].
Стваралася абстаноўка, пры якой без сур’ёзных баёў супраць японцаў або канфліктаў з часткамі цэнтральнага падпарадкавання 8-я армія не магла аднавіць шляхі Шэньсі-Ганьсу-Нінсяскага савецкага асаблівага раёна. Атрыманая ад Чан Кайшы тэлеграма падавала такую магчымасць без асаблівых перашкод[4].
У Яньань было прынята рашэнне падрыхтаваць аперацыю з галоўнай мэтай забяспечыць умовы перамоваў КПК з Гаміньданам па пытаннях партызанскіх баз і межаў Шэньсі-Ганьсу-Нінсяскага савецкага асаблівага раёна. Было задумана дэблакiрaваць некаторыя часткі і атрады 129-й і 115-й дывізій, якія дзейнічалi у паўднёвай Шаньсі, і ўсталяваць іх сувязь з іншымі партызанскімі раёнамі; парушыць камунікацыі японцаў і тым сарваць рыхтуемы імі наступ[5].
Ваенныя сілы КПК складалі напярэдадні бітвы каля за 400 000 чалавек або 115 палкоў. Між тым, Японія валодала больш старымі звесткамі, якія адрозніваліся ад сапраўдных лічбаў у некалькі разоў у меншы бок. Гэта было звязана са шматразовым папаўненнем колькасці кітайскіх войскаў за папярэднія гады. Дадзенае акалічнасць заахвоціла Чжу Дэ і іншых ваеначальнікаў НВАК засяродзіць усе свае войскі (46 палкоў са 115-й Дывізіі, 47 палкоў з 129-й Дывізіі і 22 палка з 120-й Дывізіі) у барацьбе супраць японскіх захопнікаў.
З 20 жніўня па 10 верасня войскі 4-й, 8-й армій, а таксама партызанскія злучэнні выступілі супраць японскіх акупантаў у правінцыях Шаньсі, Чахар, Хубэй і Хэнань, наносячы ўдары па японскіх камунікацыях. Каля 10 тысяч японскіх вайскоўцаў трапілі ў акружэнне[6].
З 20 верасня баi звадзілicя да дзеянняў супраць блакіраваных японскіх гарнізонаў. Пасля 6 кастрычніка 1940 году кітайскія войскі перашлi ў абарону, адбіваючы контрнаступленне падраздзяленняў японскай арміі. У гэты перыяд, з кастрычніка па снежань, японцы адказалі контратакамі, у выніку якіх змаглі вярнуць кантроль над многімі захопленымі гарадамі і станцыямі[6].
Усяго кітайскія вайскоўцы знішчылі каля 960 кіламетраў чыгуначнага палатна, сотні мастоў і тунэляў, а таксама буйную вугальную шахту, якая мела важнае значэнне для японскай прамысловасці.