«Белае распяцце» — карціна Марка Шагала, напісаная ў 1938 годзе пасля візіту Шагала ў Еўропу. Пабачыць палатно можна ў Чыкагскім інстытуце мастацтваў, якому яго падараваў вядомы чыкагскі архітэктар Альфрэд Альшулер(англ.) бел.[1].
Карціна намалявана мастаком пад уплывам уражанняў ад пераследу яўрэяў у Цэнтральнай і Усходняй Еўропе. Яна не адлюстроўвае рэальную сцэну, але паказвае алегорыю на падзеі з выкарыстаннем знакаў і малюнкаў. Гэтая карціна, як і іншая карціна яго вядомага сучасніка Пабла Пікаса «Герніка», стала страшным прадчуваннем усенароднай трагедыі 20-га стагоддзя, якую распалілі нямецкія нацысты[2].
Карціна «Белае распяцце» падкрэслівае пакуты Ісуса і яўрэйскіх людзей. Па баках адбываюцца гвалтоўныя дзеянні супраць яўрэяў, такія як спальванне сінагог і захопніцтва. У цэнтры паказаны ўкрыжаваны Ісус, апрануты ў таліт(руск.) бел., як сімвал таго, што ён яўрэй[3] Постаць укрыжаванага, намаляваная на фоне колеру слановай косці, распасціраецца над светам, які падвяргаецца разбурэнням. Ля яго ног гарыць сямісвечная свяцільня[4].
У верхняй частцы карціны паказаны старазапаветныя персанажы, якія плачуць, убачыўшы, што адбываецца ўнізе.
На пярэднім плане паказана бягучая зялёная фігура з мяшком за плячыма. Гэтая фігура, якая з’яўляецца ў некалькіх работах Шагала, інтэрпрэтуецца як любы яўрэйскі вандроўнік або прарок Ілля[5].
Дзве змены былі ўнесены Шагалам на працы: былі перамаляваны свастыка на павязцы воіна, які спальвае сінагогу, а таксама словы «Ich bin Jude» (бел.: Я яўрэй) на плакаце на шыі чалавека[3].
У верхняй частцы карціны паказаны сцяг Літвы ў верхняй правай частцы карціны. Літва ў гэты час была яшчэ незалежнай дзяржавай. Акрамя таго, у верхняй левай частцы карціны ёсць чырвоныя сцягі камунізму. Пераслед яўрэяў быў не толькі нацысцкім феноменам. Сцягі на карціне даюць намёк на антысемітызм у гэтых краінах.
Сумная яўрэйская сур’ёзнасць стульваецца тут з прастадушнай сур’ёзнасцю французскага прымітыву[4].