wd wp Пошук: ⬜

Станіслаў Эрнэст Дэнгаф

Станіслаў Эрнэст Дэнгаф (каля 1673, Касцежына Паморскага ваяводства — 16 верасня 1744, Гданьск) — дзяржаўны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага, Рэчы Паспалітай. Лоўчы вялікі літоўскі (з 1697), гетман польны літоўскі (з 1709), мечнік вялікі каронны (1704—1721), ваявода полацкі (з 1721).

Меў маёнткі ў Сандамірскім ваяводстве, палацы ў Гданьску і Варшаве, трымаў шматлікія староствы, у тым ліку Мазырскае.

Біяграфія

Прадстаўнік шляхецкага роду Дэнгафаў гербу ўласнага «Дзік», сын Уладзіслава і Канстанцыі са Слушкаў. Навучаўся ў піярскім калегіюме ў Варшаве, падарожнічаў па Германіі і Францыі.

Удзельнічаў у абранні каралём і вялікім князем Аўгуста Моцнага (1697), спрыяў яму ў барацьбе са Станіславам Ляшчынскім. У 1702—1717 маршалак Сандамірскай канфедэрацыі, якая падтрымлівала Аўгуста Моцнага. Браў удзел у бітвах са шведамі пад Варшавай (31 ліпеня 1705) і з прыхільнікамі Станіслава Ляшчынскага пад Калішам (29 кастрычніка 1706). Захаваў вернасць Аўгусту Моцнаму па ягоным адрачэнні ад стальца і выезду з краіны.

Па вяртанні Аўгуста Моцнага атрымаў прызначэнне на пасаду гетмана польнага літоўскага. Недастатковая, на думку С. Э. Дэнгафа, ацэнка ягоных заслугаў прывяла да пагаршэння адносінаў з каралём і вялікім князем, але ён працягваў служыць Аўгусту Моцнаму, уціскаў прыхільнікаў Станіслава Ляшчынскага ў Вялікім Княстве Літоўскім.

Па скасаванні ў 1717 Сандамірскай канфедэрацыі страціў уплывовае становішча ў краіне. Незадаволены палітыкай Аўгуста Моцнага, скіраванай на змяншэнне войска Вялікага Княства Літоўскага, перайшоў на бок сваіх былых супраціўнікаў. У апазіцыі каралю і вялікаму князю да 1721, каб супрацьдзейнічаць яму, дапамагаў зрываць соймы.

У першым шлюбе з Янай Дэнгаф меў дачку Канстанцыю, другі шлюб з Марыяй Соф’яй Сяняўскай быў бяздзетным.

Зноскі

Літаратура

Пазднякоў В. Дэнгафы // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 1: Абаленскі — Кадэнцыя. — С. 617. — 688 с. — ISBN 985-11-0314-4 (т. 1), ISBN 985-11-0315-2.