Перапіс насельніцтва — працэс збору, абагульнення, ацэнкі, аналізу і публікацыі дэмаграфічных, эканамічных і сацыяльных дадзеных аб насельніцтве, якое пражывае на адпаведны момант часу ў краіне альбо на яе выразна абмежаванай частцы.
Першы афіцыйны перапіс насельніцтва на землях сучаснай Беларусі адбыўся ў 1897 годзе,калі нашая краіна ўваходзіла ў склад Расійскай імперыі. Па даных гэтага перапісу насельніцтва Беларусі ў сучасных яе межах склала 6,38 млн. чал.
У 1926 годзе, ужо пасля двух узбуйненняў БССР 1924 і 1926 гадоў, прайшоў усесаюзны перапіс насельніцтва. У БССР, пражывала 4,983 млн. чал. З іх:
Перапіс, што прайшоў у 1937 годзе зафіксаваў страты насельніцтва пасля праведзеных рэпрэсій, даныя аб пісьменнасці і рэлігійнай прыналежнасці казалі аб няўдачах у палітыцы правядзення ліквідацыі непісьменнасці і антырэлігійнай прапаганды. Таму рэзультаты гэтага перапісу былі прызнаныя шкодніцкімі, а іх арганізатараў рэпрэсіравалі.
У пачатку 1939 года, яшчэ да ўз’яднання БССР з Заходняй Беларуссю, прайшоў наступны перапіс: насельніцтва БССР па стане на 17 студзеня склала 5,57 млн. чал.(з іх беларусаў - 5,27 млн. чал.) Пасля ўз’яднання на Беларусі пражывала ўжо каля 11 млн. чал.
У 1949 годзе перапіс, даныя якога маглі паказаць наколькі пацярпела Беларусь ад вайны, не быў праведзены. І новы перапіс у СССР прайшоў толькі ў 1959 годзе. У нашай краіне па стане на 15 студзеня пражывала 8,054 млн. чал. (з іх беларусаў - 7,91 млн. чал.)
Пасля 1959 года перапісы насельніцтва ў СССР сталі праводзіцца перыядычна, кожныя 10 год. Вось іх даныя па Беларусі:
Даныя па нацыянальнасцях пры правядзенні перапісу 1979 г.
нацыянальнасць тыс. чал. (%)
У 1991 годзе колькасць насельніцтва Беларусі склала 10,3 млн. чал. У 1993 годзе ўпершыню для пасляваеннай Беларусі смяротнасць перавысіла нараджальнасць, пачалася дэпапуляцыя.
Першы перапіс насельніцтва ў незалежнай Беларусі адбыўся ў 1999 годзе: у Беларусі жыве 10,2 млн. чал.
Апошні перапіс праводзіўся з 14 па 24 кастрычніка 2009 года. Паводле даных перапісу 2009 г. на Беларусі жыве 9, 504 млн. чал. Беларусаў з іх - 7,957 млн. чал. (83,7 % ад агульнай колькасці).
Акрамя таго, 66 чалавек прыналежаць да літвінаў, 13 - да палешукоў (з роднай беларускай мовай), і адзін - да палешчукоў (з роднай беларускай мовай).[1].
Асноўны артыкул: Перапіс насельніцтва Беларусі (2019) З 4 па 30 кастрычніка 2019 года ў Беларусі прайшоў чарговы перапіс насельніцтва.