Орхуская канвенцыя — канвенцыя Еўрапейскай Эканамічнай Камісіі ААН «Аб доступе да інфармацыі, удзелу грамадскасці ў прыняцці рашэнняў і доступе да правасуддзя па пытаннях, што тычацца навакольнага асяроддзя» [1].
Для ўступлення канвенцыі ў сілу неабходна падпісанне яе 16 краінамі. Гэты працэс доўжыўся тры гады. Канвенцыя была падпісаная 38 краінамі ў г. Орхусе ў Даніі 25 чэрвеня 1998 г. на 4-й Канферэнцыі міністраў навакольнага асяроддзя еўрапейскіх краін у рамках Працэса «Навакольнае асяроддзе для Еўропы».
Мэта Канвенцыі — падтрымка абароны правоў чалавека на спрыяльнае навакольнае асяроддзе для яго здароўя і дабрабыту, на доступ да інфармацыі, на ўдзел грамадскасці ў працэсе прыняцця рашэнняў і на доступ да правасуддзя па пытаннях, што тычацца навакольнага асяроддзя.
На кожны бок накладаюцца абавязацельствы па прыняцці неабходных заканадаўчых, рэгламентавальных мер для стварэння і падтрымання дакладнай, адкрытай і ўзгодненай структуры для ажыццяўлення палажэнняў Канвенцыі.
Доступ да інфармацыі:
Прычыны адмовы ў прадастаўленні экалагічнай інфармацыі можа заключацца толькі ў тым, што дадзеная інфармацыя паўплывае на:
Зацікаўленая грамадскасць [2] своечасова і ў зразумелай форме інфармуецца на самым пачатковым этапе працэдуры прыняцця рашэнняў па пытаннях, што тычацца навакольнага асяроддзя.
Інфармаванне:
Бакі павінны імкнуцца да спрашчэння працэдуры ўдзелу грамадскасці ў працэсе прыняцця рашэнняў.
Бакі — ўдзельнікі Орхускай Канвенцыі[3]: Азербайджан, Албанія, Арменія, Аўстрыя, Беларусь, Бельгія, Балгарыя, Венгрыя, Грузія, Германія, Грэцыя, Данія, Італія, Іспанія, Македонія, Казахстан, Кіргізія, Кіпр, Латвія, Літва, Ліхтэнштэйн, Люксембург, Мальта, Манака, Нідэрланды, Малдова, Нарвегія, Польшча, Партугалія, Малдова, Славенія, Румынія, Таджыкістан, Туркменістан, Украіна, Фінляндыя, Францыя, Эстонія, Харватыя, Чэхія, Ісландыя, Ірландыя, Швецыя, Швейцарыя, Былая Югаслаўская Рэспубліка Македонія, Злучанае Каралеўства Вялікабрытаніі і Паўночнай Ірландыі.
Да канвенцыі прыняты Пратакол аб рэгістрах выкідаў і пераносу забруджвальнікаў (2003 год), які ўступіў у сілу ў кастрычніку 2009 года, і папраўка аб генетычна змененых арганізмах (2005 год), якая ўступіць у сілу пасля далучэння да яе трох чвэрцяў членаў канвенцыі на момант прыняцця папраўкі.
За выкананнем Канвенцыі ажыццяўляе несудовы кансультацыйны нагляд Камітэт па выкананні Орхускай канвенцыі, створаны згодна з артыкулам 15. Удзельнікі Канвенцыі могуць таксама прызнаць юрысдыкцыю Міжнароднага суда або арбітражу па справах аб парушэнні Канвенцыі.