wd wp Пошук:

Народна-дэмакратычная партыя Афганістана

Народна-дэмакратычная партыя Афганістана (НДПА; перс.: حزب دموکراتیک خلق افغانستان, пушту: د افغانستان د خلق دموکراټیک ګوند) — марксісцкая партыя, якая існавала ў Афганістане ў 19651992 гг.; у апошнія 2 гады свайго існавання яна называлася «Ватан» (перс.: وطن — «Айчына»).

Заснавана 1 студзеня 1965 года журналістам Нурам Мухамедам Таракі. У 1967 годзе ў партыі адбыўся раскол на радыкальную фракцыю «Хальк» (перс.: خلق — «Народ») і больш умераную «Парчам» (перс.: پرچم — «Сцяг»), якую ўзначаліў Б. Кармаль.

У 1978 годзе афіцэры — члены НДПА здзейснілі Красавіцкую рэвалюцыю і прывялі партыю да ўлады. На гэты момант партыя налічвала 18 тыс. членаў. Памылкі ў правядзенні НДПА сацыяльна-эканамічных рэформаў выклікалі масавую незадаволенасць у краіне і рост узброенага супраціўлення. У партыі абвастрылася фракцыйная барацьба, у выніку чаго 1 ліпеня 1978 лідар парчамістаў Б. Кармаль быў адхілены ад займанай пасады і быў адпраўлены паслом у ЧССР. Акрамя таго, у выніку нутрапартыйных інтрыг у верасні 1979 года Н. М. Таракі быў адхілены ад улады і неўзабаве забіты па распараджэнні новага лідара партыі Хафізулы Аміна. З-за палітычнай нестабільнасці ў дзяржаве НДПА заклікала савецкія войскі, што прывяло да Афганскай вайне 1979—1989 гадоў. Падчас аперацыі, праведзенай савецкім спецпрызнам 27 снежня 1979 года, Х. Амін быў забіты, а да кіраўніцтва партыяй прыведзены прамаскоўскі арыентаваны Б. Кармаль.

Пад уплывам Перабудовы ў СССР партыя адмовілася ад шэрагу базавых пунктаў ідэалогіі і пайшла на кампраміс з узброенай апазіцыяй. У 1990 годзе на Другім з’ездзе партыі (18-ы пленум) НДПА змяніла сваю тэарэтычную базу, прыняла новы маніфест і змяніла назву на «Ватан» («Айчына»). Партыя «Ватан» з’яўлялася кіруючай у Афганістане да 1992 г. Пасля распаду СССР і страты савецкай дапамогі, партыя страціла ўладу і самараспусцілася. Частка прыхільнікаў фракцыі «Парчам» (галоўным чынам непуштуны) далучыліся да атрадаў Ахмад Шах Масуда, а былыя халькісты і пранаджыбаўскія парчамісты пайшлі на саюз з Г. Хекмаціярам.

У 2002 годзе на базе партыі «Ватан» была створана Афганская дэмакратычная партыя Ватан.

Літаратура

Спасылкі

Тэмы гэтай старонкі (9):
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
Катэгорыя·Палітычныя партыі Афганістана
Катэгорыя·Гісторыя Афганістана
Катэгорыя·З’явіліся ў 1965 годзе
Катэгорыя·Зніклі ў 1992 годзе
Катэгорыя·Палітычныя партыі паводле алфавіта
Катэгорыя·1965 год у Кабуле
Катэгорыя·Палітычныя партыі, заснаваныя ў 1965 годзе
Катэгорыя·Камуністычныя партыі паводле краін