Грамафонная пласцінка — аналагавы[en] носьбіт[en] гукавой інфармацыі — дыск[ru], на адной або на абодвух баках якога нанесена бесперапынная канаўка (гукавая дарожка) у выглядзе спіралі. Вертыкальны профіль гукавы дарожкі мадуляваны гукавы хваляй. Доўгі час (прыкладна з канца XIX і да канца XX стагоддзя) была самым папулярным носьбітам музычных запісаў, недарагім, прыдатным для масавага тыражавання[en], якія забяспечваюць высокую якасць[en] гуказапісу[en] і прыдатным для прайгравання на адносна простай і таннай апаратуры.
Для «прайгравання» (ўзнаўлення гуку) грамкружэлак выкарыстоўваюцца спецыяльна прызначаныя для гэтай мэты апараты: грамафоны, патэфоны[ru], у далейшым — электрапрайгравальнікі[ru] і электрафоны[ru].
Пры руху па дарожцы грамкружэлкі іголка[ru] прайгравальніка пачынае вібраваць[en] (паколькі форма дарожкі, якая залежыць ад запісанага сігналу, нераўнамерная ў плоскасці пласцінкі ўздоўж яе радыусу і перпендыкулярна кірунку руху іголкі). Вібрацыі іголкі перадаюцца альбо мембране[en], якая непасрэдна прайгравае гук, альбо пераўтваральніку механічных ваганняў у электрычныя (гуказдымальніку[ru]), сігнал якога падаецца на ўзмацняльнік.
Галоўнай добрай якасцю грамкружэлкі з’яўлялася выгода масавага тыражавання шляхам гарачай прасоўкі[en], акрамя таго, грамкружэлкі не схільныя дзеянню электрычных і магнітных палёў. Недахопамі грамкружэлкі з’яўляюцца схільнасць уплыву змен тэмпературы і вільготнасці, механічным пашкоджанням (з’яўленне драпін), а таксама непазбежнаму пры сталым выкарыстанні зносу (зніжэнне і страта аўдыёхарактарыстык). Акрамя таго, грамкружэлкі забяспечваюць меншы дынамічны дыяпазон[en], чым больш сучасныя фарматы захоўвання гуказапісаў.[1]
![]() |
Грамафонная пласцінка на Вікісховішчы |
---|