wd wp Пошук:
    ⬜

    Вірусалогія

    Вірусалогія — навука аб вірусах, якая сканцэнтравана на наступных аспектах вірусаў: іх структура, класіфікацыя і эвалюцыя, шляхі заражэння і выкарыстання клетак-гаспадароў для ўзнаўлення, іх узаемадзеянні з фізіялогіяй і імунітэтам заражанага арганізма, захворванні, якія яны выклікаюць, метады іх ізалявання і размнажэння, і іх выкарыстання ў даследаваннях і тэрапіі. Вірусалогія лічыцца раздзелам мікрабіялогіі і медыцыны.

    Класіфікацыя

    Гісторыя вірусалогіі

    Слова «вірус» з’явілася ў 1599 годзе і першапачаткова азначала «яд» [1].

    Самая ранняя форма вакцынацыі, вядомая як варыаляцыя, была распрацавана некалькі тысяч гадоў таму ў Кітаі. Яна звязана з ужываннем матэрыялаў ад хворых на воспу ў мэтах імунізацыі іншых. У 1717 годзе лэдзі Мэры Уортлі Мантэгю назірала за гэтай практыкай у Стамбуле і паспрабавала папулярызаваць яе ў Англіі, але сутыкнулася з вялікім супраціўленнем. У 1796 годзе Эдуард Джэнер распрацаваў больш бяспечны метад, з выкарыстаннем каровінай воспы, каб паспяхова імунізаваць хлопчыка супраць воспы, і гэтая практыка атрымала шырокае распаўсюджанне. Прышчэпкі супраць іншых вірусных захворванняў, у тым ліку паспяховай вакцынацыі супраць шаленства, былі зроблены Луі Пастэрам у 1886 годзе. Прырода вірусаў, аднак, была яшчэ незразумелая для гэтых даследчыкаў.

    Вірусалогія як навука пачала фарміравацца ў канцы 19 стагоддзя пасля адкрыцця рускім вучоным Дз. І. Іваноўскім у 1892 годзе віруса тытунёвай мазаікі. Узбуджальнік мазаічнай хваробы называўся Дз. І. Іваноўскім па-рознаму, тэрмін «вірус» яшчэ не быў уведзены, іх называлі то «фільтруючыміся бактэрыямі», то проста «мікраарганізмамі».

    У 1898 годзе галандскі батанік Марцін Беерынк паўтарыў вопыты Дз. І. Іваноўскага і назваў такія мікраарганізмы «фільтруючыміся вірусамі».[2] У скарочаным выглядзе гэта назва і стала пазначаць дадзеную групу мікраарганізмаў.

    Былі вызначаны вірусы яшчуру (1898) і жоўтай ліхаманкі (1901), потым вірусы — узбуджальнікі шаленства, воспы, поліяміэліту, адру, герпесу.

    У 1911 годзе Фрэнсіс Раус даказаў вірусную прыроду раку — саркомы Раус (толькі ў 1966 годзе, праз 55 гадоў, яму была ўручана за гэта адкрыццё Нобелеўская прэмія па фізіялогіі і медыцыне).[3]

    Існаванне вірусаў, якія паражаюць бактэрыі (бактэрыяфагі), упершыню было прызнана Фрэдэрыкам Туортам ў 1911 годзе, і, незалежна, Феліксам Д’Эрэлем у 1917 годзе. Той факт, што бактэрыі могуць лёгка быць вырашчаны, прывёў да выбуху даследаванні вірусалогіі.

    Прычына разбуральнай пандэміі іспанскага грыпу 1918 года была першапачаткова незразумелая. У канцы 1918 года французскія вучоныя паказалі, што «фільтруючыся вірус» можа перадаць захворванне людзям і жывёлам, выконваючы пастулаты Коха[4].

    Вірусалогія ў Беларусі

    Асноўны артыкул: Вірусалогія ў Беларусі На Беларусі распрацоўка пытанняў вірусалогіі пачалася ў 1924 годзе і звязана з вырабам і выкарыстаннем вакцын супраць воспы і шаленства.

    Асноўныя навуковыя цэнтры па медыцынскай і ветэрынарнай вірусалогіі — Беларускія НДІ эпідэміялогіі і мікрабіялогіі, эксперыментальнай ветэрынарыі, рыбнай гаспадаркі, БДУ і інш.

    Распрацаваны актыўныя злучэнні супраць вірусаў грыпу, энцэфаліту і інш., удасканалена сістэма аховы пры даследаванні патагенных узбуджальнікаў хвароб чалавека і жывёл (В. І. Вацякоў, П. Р. Рыцік, Э. У. Фельдман, Б. П. Савіцкі, І. І. Протас, М. А. Кавалёў, Л. М. Галаўнёў і інш.).

    Асаблівае значэнне набываюць праблемы вывучэння вірусаў, якія выклікаюць пухлінныя працэсы, латэнтных вірусных інфекцый і ВІЧ-інфекцыі.

    Сямейства вірусаў

    У апошнім дакладзе Міжнароднага камітэта па таксанаміі вірусаў (2005) пералічана 5450 вірусаў, арганізаваныя ў больш за 2000 відаў, 287 родаў, 73 сямействы і 3 парадкі.

    Зноскі

    1. ↑ «Virus», Merriam-Webster, Inc,2011.
    2. ↑ Pennazio S (2007). “Genetics and virology: Two interdisciplinary branches of biology”. Rivista di Bilogia 100 (1): 119–46. PMID 17592822.
    3. ↑ Van Epps HL (2005). “Peyton Rous: Father of the tumor virus”. Journal of Experimental Medicine 201 (3): 320. doi:10.1084/jem.2013fta. PMID 15756727. PMC: 2213042. http://jem.rupress.org/content/201/3/320.full.pdf.
    4. ↑ The Medical and Scientific Conceptions of Influenza, Human Virology at Stanford

    Літаратура

    Спасылкі

    Тэмы гэтай старонкі (1):
    Катэгорыя·Вірусалогія