.mw-parser-output .ts-wikidata-positions-uppercasefirst a,.mw-parser-output .ts-wikidata-positions-uppercasefirst span.iw{display:inline-block}.mw-parser-output .ts-wikidata-positions-uppercasefirst a::first-letter,.mw-parser-output .ts-wikidata-positions-uppercasefirst span.iw::first-letter{text-transform:capitalize}
Ян Беніслаўскі (польск. Ян Беніслаўскі; у шэрагу крыніц — Іван ці Іаан[4]; 1735—1812) — дзеяч Рымска-каталіцкай царквы ў Расійскай імперыі.
Ян Беніслаўскі нарадзіўся ў 1735 г. у Інфлянтах, у маладосці ўступіў у ордэн езуітаў[5], у 1768 г. прыняў свяшчэнны сан. Пасля закрыцця прыказа па прызначэнні вучэбнай камісіі некаторы час быў рэктарам берасцейскіх школ[6][7].
Пасля пераезду ў Расію Беніслаўскі пазнаёміўся з Пацёмкіным праз свайго сваяка Міхельсона (вядомага падаўленнем Пугачоўскага паўстання) і здолеў цалкам зачараваць яго і адначасова заваяваць поўны давер, так што Пацёмкін раіўся з ім аб усіх мерах, звязаных з каталіцтвам у Расея. Гэтую акалічнасць езуіты здолелі выкарыстаць на карысць свайму ордэну. З дапамогай Беніслаўскага, які ў дадзеным выпадку быў паслухмяным інструментам езуітаў, быў рэалізаваны праект заснавання пасады рымска-каталіцкага арцыбіскупа ў Расіі, на якую быў прызначаны Станіслаў Богуш-Сестрэнцэвіч; Беніслаўскі[4] быў прызначаны на пасаду каад’ютара (у 1783 г.), чым хацелі паралізаваць перавагі, дадзеныя Сестрэнцэвічу[7][8], нязгоднаму з езуітамі.
У 1783 г. Ян Беніслаўскі быў накіраваны расійскім урадам у Рым для перамоваў з папам аб зацвярджэнні рымска-каталіцкага арцыбіскупства ў Расійскай імперыі, а таксама аб пакіданні езуітаў у Беларусі на ранейшых падставах. Перад ад’ездам у Рым Беніслаўскі меў аўдыенцыю ў Кацярыны II, якая сказала яму: «Помні, што я даручыў табе найважнейшую для маёй дзяржавы справу»[9][7].
1 сакавіка 1783 г. Беніслаўскі прыбыў у Рым і на трэці дзень пасля прыбыцця быў прыняты папам на ўрачыстай аўдыенцыі. Зацвердзіўшы Сестрэнцэвіча і Беніслаўскага на пасадах арцыбіскупа і каад’ютара, Папа рашуча адмовіўся прызнаць кананічнае існаванне ордэна езуітаў на Беларусі. Аднак пасля вяртання ў Расію Беніслаўскі сцвярджаў, што папа вусна прызнаў законнае існаванне ордэна ў Беларусі і не выдаў пісьмовага дакумента толькі з-за пратэсту бурбонскіх двароў; пазней Беніслаўскі не саромеўся пісьмова і нават пад прысягай пацвердзіць сваё ілжывае сведчанне[7].
8 лютага 1784 г. Ян Беніслаўскі быў пасвечаны нунцыем Арцэці ў біскупы Гадарынскі ў Palaestina Secunda, а неўзабаве (19 сакавіка) адправіўся з Пацёмкіным у Крым, дзе хацеў заняцца ўпарадкаваннем царкоўных спраў з-за прыток каланізатараў з-за мяжы. Калі ў Расіі было заснавана шэсць рымска-каталіцкіх біскупстваў, Беніслаўскі быў прызначаны суфраганам Полацка; пры гэтым на яго ўскладаўся абавязак цэнзураваць кнігі, надрукаваныя ў полацкай друкарні, але ў 1800 г. Беніслаўскі быў адкліканы з пасады цэнзара за з’яўленне ў календары на 1800 г. артыкула, які хваліў англ. флоту (што было парушэннем выдадзенага ў той час для журналістыкі загаду — адказваць з асуджэннем на ўсё, што датычыцца Англіі). Прызначаны ў 1801 г. кіраўніком рымска-каталіцкай калегіі, Беніслаўскі аддаў сябе ў распараджэнне езуітаў і вырашаў усе справы згодна з іх указаннямі [10][7].
Беніслаўскі напісаў дзве працы: «Institutions logicae see brevis tratatus de cultura ingenii » (Wilno, 1774) і «Rozmyślania dla księźy swieckich o powinnościach [11] z listów i Ewangelii więte » (2 тамы, Polock, 1779, Warsz. 1859) [12] [7] .
У запісцы Сестрэнцэвіча, якую ён перадаў імператару Аляксандру I, утрымліваюцца вельмі несуцяшальныя каментары пра Я. Беніслаўскага — асабліва адносна яго паводзін у Рыме, дзе ён нібыта «нахабнымі і бессаромнымі ўчынкамі даў шмат знакаў сваёй набожнасці»[13][7].
Біскуп Беніслаўскі быў тыповым езуітам. Яму выпала роля выканаўцы даволі складаных планаў па падтрымцы парадку ў адзін з крытычных момантаў жыцця, і Беніслаўскі выканаў гэтую ролю з успехам, без, вядома, грашовых выдаткаў. Ён заваяваў ласку Сестрэнцэвіча, якую той выкарыстоўваў выключна для мэтаў ордэна, і мітрапаліт вырашыў гэта толькі тады, калі ўлада была фактычна выведзена з яго рук: гэтым тлумачацца абвінавачванні ў няўдзячнасці, рассыпаныя ў запісцы Сестрэнцэвіча[7][14].
Ян Беніслаўскі памёр 25 сакавіка 1812 г. у мястэчку Зосули[lv] (Бярзпільская парафія).
Польская паэтэса Констанция Бениславская[pl] (1747-1806) была жонкай Пятра, брата Яна Беніслаўскага.