У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. МС-1, значэнні.
Т-18 (МС-1 — малы суправаджэння) — савецкі лёгкі пяхотны танк. Створаны ў 1925—1927 гадах. Першы танк савецкай распрацоўкі. Серыйна вырабляўся з 1928 па 1931 год. Усяго ў некалькіх варыянтах было выпушчана 959 танкаў гэтага тыпу, не лічачы прататыпа. У канцы 1920-х — пачатку 1930-х гадоў Т-18 складаў аснову танкавага парку РСЧА, але даволі хутка быў выцеснены больш дасканалым Т-26. Прымяняўся ў баі ў канфлікце на Кітайска-Усходняй чыгунцы, але ў 1938—1939 гадах састарэлыя Т-18 былі ў асноўным знятыя з узбраення або выкарыстоўваліся як нерухомыя агнявыя пункты. У нязначнай колькасці гэтыя танкі яшчэ заставаліся ў войсках у баяздольным стане да пачатку Вялікай Айчыннай вайны і выкарыстоўваліся на пачатковым яе этапе.
Першым вырабленым у СССР стаў Танк М («Чырвонае Сормава», «Рэно-Рускі»), за аснову быў узяты французскі «Рэно» FT-17, некалькі яго асобнікаў былі захоплены Чырвонай арміяй у 1919 годзе.
Трафейны танк «Рэно» FT-17 быў прадастаўлены заводу «Чырвонае Сормава», якому было даручана наладзіць яго серыйную вытворчасць з выпускам першай партыі з 15 адзінак да канца 1920 года. Але машына гэтая больш была падобная да груды металу, як успамінае рабочы і будаўнік танка Іван Ільіч Ваўкоў, на ёй адсутнічаў рухавік, трансмісія і многія іншыя элементы. Канструктарам завода трэба было вырашыць найважнейшую задачу: аднавіць у чарцяжах усе вузлы баявой машыны. Група інжынераў, якую ўзначальваў М. І. Хрулеў і П. І. Салтанаў, узялася за справу, на дапамогу да сормаўцаў прыехалі петраградскія канструктары з Іжорскага завода, а таксама прымалі ўдзел рабочыя завода «АМО».
Пазней стварылі Т-16 і Т-17. Лічбавы індэкс гэтых танкаў узяты з Рэно ФТ-17.
Практычна да пытання вытворчасці танкаў вярнуліся ў 1926 годзе, калі была прынята трохгадовая праграма танкабудавання. Яна прадугледжвала ў якасці плана-мінімуму арганізацыю аднаго танкавага батальёна і вучэбнай роты, аснашчаных пяхотнымі танкамі, а таксама аднаго батальёна і роты, аснашчаных танкеткамі. Па разліках гэта патрабавала вытворчасці 112 машын кожнага з тыпаў. У верасні была праведзена нарада камандавання РККА, кіраўніцтва ГУВП і Гарматна-арсенальнага трэста (ГАТ), прысвечаная пытанням танкабудавання і выбару танка для будучай масавай вытворчасці. FT-17 быў паказаны як залішне цяжкі, маларухомы і слаба ўзброены. А кошт аднаго «М Танка» («Рэно-Рускага») складаў 36 тыс. рублёў, што не адпавядала патрабаванням трохгадовай праграмы, якая прадугледжвала агульныя выдаткі ў 5 млн рублёў для сваей рэалізацыі пры кошце аднаго пяхотнага танка на ўзроўні 18 тыс. рублёў.
Работы па стварэнні больш дасканалага танка ў СССР да таго часу ўжо вяліся. У 1924 годзе Камісія па танкабудаванні распрацавала ТТП да танка суправаджэння пяхоты, зацверджаныя ў канцы таго ж года. У адпаведнасці з імі, прадугледжвавалася стварэнне танка масай 3 тоны, з узбраеннем з 37-мм гарматы або кулямёта, 16-мм бранёй і максімальнай хуткасцю ў 12 км/г. З 1924 года для пераймання замежнага вопыту на працягу двух гадоў ішло вывучэнне трафейных замежных танкаў, з якіх найбольш спрыяльнае ўражанне зрабіў італьянскі «Фіат 3000», які быў удасканаленым варыянтам FT-17. Адзін пашкоджаны танк гэтай мадэлі, відавочна, захоплены ў ходзе Савецка-польскай вайны, быў перададзены бюро ў пачатку 1925 года. У адпаведнасці з патрабаваннямі камісіі, Танкавае бюро распрацавала праект танка, які атрымаў абазначэнне Т-16. Вясной 1925 года, пасля разгляду праекта ў штабе РСЧА, ТТП былі адкарэктаваныя: дапушчальная маса танка была павялічана да 5 тон, каб забяспечыць размяшчэнне больш магутнага рухавіка, ўстаноўкі гарматы і кулямёта.
Каб паскорыць працу, для вырабу вопытнага ўзору танка быў выбраны завод «Бальшавік», які меў у той час найлепшыя вытворчыя магутнасці. Да сакавіка 1927 года быў скончаны прататып Т-16. Пры агульным падабенстве з FT-17, новы танк за кошт лепшай кампаноўкі меў значна меншую даўжыню корпуса і як следства — меншую масу і лепшую рухавасць; значна меншым, у параўнанні з «Рэно-Рускім», аказаўся і яго кошт. Разам з тым выпрабаванні Т-16 выявілі ў яго мноства недахопаў, пераважна ў сілавой ўстаноўцы і хадавой частцы. Другі прататып, пры пабудове якога былі ўлічаны гэтыя заўвагі, быў скончаны да мая таго ж года і атрымаў пазначэнне Т-18. 11-17 чэрвеня танк быў падвергнуты дзяржаўным выпрабаванням, якія ў цэлым прайшоў паспяхова, і паводле вынікаў якіх ён быў 6 ліпеня прыняты на ўзбраенне пад пазначэннем «малы танк суправаджэння апр. 1927 г.» (МС-1) ці Т-18.
Тэмы гэтай старонкі (5):