Рэлігія ў Казахстане
Рэлігія ў Казахстане — сукупнасць рэлігійных плыняў, якія зацвердзіліся на тэрыторыі Рэспублікі Казахстан.
Канстытуцыя краіны вызначае Рэспубліку Казахстан свецкай дзяржавай. Асноўнымі рэлігіямі ў Казахстане з’яўляюцца іслам і хрысціянства (галоўным чынам, праваслаўе), таксама прысутнічаюць іўдаізм і будызм. Частка насельніцтва Казахстана — нявернікі.
Рэлігійная прыналежнасць насельніцтва Казахстана
У 2009 годзе (упершыню пасля перапісу 1937 года) быў праведзены перапіс, падчас якога рэспандэнтам задавалася пытанне пра дачыненне да рэлігіі. Вынікі перапісу паказалі, што пераважная большасць жыхароў Казахстана аднесла сябе да той ці іншай рэлігіі (каля 97 % насельніцтва), толькі 3 % апытваных заявілі пра тое, што з’яўляюцца нявернікамі, або адмовіліся даць адказ на задаванае пытанне.
| Адказы рэспандэнтаў пра дачыненне да рэлігіі | Абсалютная колькасць тыс. чал. | Доля ў насельніцтве % |
|---|---|---|
| мусульмане | 11 237,9 | 70,19 |
| хрысціяне | 4 190,1 | 26,17 |
| атэісты | 450,5 | 2,81 |
| не далі адказу | 81,0 | 0,51 |
| іншыя рэлігіі | 30,1 | 0,19 |
| будысты | 14,6 | 0,09 |
| іўдзеі | 5,3 | 0,03 |
| Усяго | 16 009,6 | 100,00 |
| Этнічная група | Іслам | Хрысціянства | Іўдаізм | Будызм | Іншае | Атэісты | Адмовіліся даць адказ | Усяго |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Казахі | 9928705 | 39172 | 1929 | 749 | 1612 | 98511 | 26085 | 10096763 |
| Рускія | 54277 | 3476748 | 1452 | 730 | 1011 | 230935 | 28611 | 3793764 |
| Узбекі | 452668 | 1794 | 34 | 28 | 78 | 1673 | 722 | 456997 |
| Украінцы | 3134 | 302199 | 108 | 49 | 74 | 24329 | 3138 | 333031 |
| Уйгуры | 221007 | 1142 | 34 | 33 | 63 | 1377 | 1057 | 224713 |
| Татары | 162496 | 20913 | 47 | 58 | 123 | 16569 | 4023 | 204229 |
| Немцы | 2827 | 145556 | 89 | 66 | 192 | 24905 | 4774 | 178409 |
| Карэйцы | 5256 | 49543 | 211 | 11446 | 138 | 28615 | 5176 | 100385 |
| Туркі | 96172 | 290 | 7 | 6 | 20 | 321 | 199 | 97015 |
| Азербайджанцы | 80864 | 2139 | 16 | 16 | 24 | 1586 | 647 | 85292 |
| Беларусы | 526 | 59936 | 25 | 9 | 20 | 5198 | 762 | 66476 |
| Дунгане | 51388 | 191 | 4 | 15 | 19 | 179 | 148 | 51944 |
| Курды | 37667 | 203 | 11 | 6 | 9 | 285 | 144 | 38325 |
| Таджыкі | 35473 | 331 | 2 | 6 | 30 | 307 | 128 | 36277 |
| Палякі | 235 | 30675 | 14 | 4 | 45 | 2486 | 598 | 34057 |
| Чачэнцы | 29448 | 940 | 6 | 3 | 16 | 653 | 365 | 31431 |
| Кіргізы | 22500 | 206 | 6 | 6 | 4 | 352 | 200 | 23274 |
| Іншыя нацыянальнасці | 54533 | 82254 | 1286 | 1433 | 210 | 13266 | 4233 | 157215 |
| Усяго: | 11239176 | 4214232 | 5281 | 14663 | 3688 | 451547 | 81010 | 16009597 |
За гады незалежнасці адбыўся сапраўдны рэнесанс рэлігіі ў Казахстане. За 18 гадоў колькасць рэлігійных з’яднанняў узрасла ў 6 раз, ад 671 у 1991 годзе да звыш 4200 у 2009 годзе. У наш час дзеюць амаль 3200 мячэцяў, цэркваў, малітоўных дамоў[3].
Зноскі
- ↑ Итоги национальной переписи населения 2009 года (публикация 12.11.2010) Архівавана 12 чэрвеня 2013.
- ↑ Итоги национальной переписи населения 2009 года. Национальный состав, вероисповедание и владения моваами в Республике Казахстан Архівавана 29 красавіка 2020.
- ↑ Доктрина национального единства Казахстана
Літаратура
- Байбусанова, Зейнеп Гуманистическое содержание культуры ислама // Экспресс К. — 03.06.2009. Архівавана з першакрыніцы 3 красавіка 2014.
- Бегалинова K. K. Ислам в Казахстане: история его распространения // КазНУ имени аль-Фараби. — Алматы: КазНТУ, 2012. — С. 57-62. Архівавана з першакрыніцы 4 красавіка 2014.
- Бегалинова K. K. Религиозный терроризм и экстремизм — вызовы современному обществу Казахстана // Министерство образования и наука республика Казахстан Сборник материалов второго форума. — Алматы: КазНТУ, 2012. — С. 133-137. Архівавана з першакрыніцы 4 красавіка 2014.
- Бегалинова K. K., Ашилова М. С. Ислам и православие в поликонфессиональной структуре казахстанского общества // конференции КазНТУ. — Алматы: КазНТУ, 2013. — С. 74-77. Архівавана з першакрыніцы 4 красавіка 2014.
- Бейбит, Сапар Али; Барбасов, Мухамед-Канафия Казахстан: религии и межконфессиональные отношения // Центральная Азия и Кавказ. — 2002. — С. 79-88. Архівавана з першакрыніцы 4 красавіка 2014.
- Бурова Е. Е., Косиченко А. Г. Актуальные проблемы развития религиозной ситуации в Республике Казахстан / Под общ. ред. З. К. Шаукеновой. — Алматы: ИФПР КН МОН РК, 2013. — 137 с. — ISBN 978-7082-78-9.
- Бурова Е. Е. Тренды новой религиозности в современном Казахстане (опыт социогуманитарного измерения). Монография / Под общ. ред. З. К. Шаукеновой, чл.-корр. НАН РК, д-ра соц. наук, проф.. — Алматы: Институт философии, политологии и религиоведения КН МОН РК, 2014. — ISBN 978-601-304-038-7.
- Нурманбетова Д. Н., Сандыбаева У. М. Религиоведческий анализ религиозной ситуации в Республике Казахстан. Архівавана з першакрыніцы 4 красавіка 2014.
- Нұрманбетова Ж. Н., Камарова Р. И., Сандыбаева У. М., Сайлаубек қызы А., Толғамбаева Д.Т., Шаповал Ю. В. Молодёжь и нетрадиционные конфессии в Казахстане (Рекомендации государственным органам, реализующим молодежную политику) = Жастар және Қазақстандағы дәстүрлі емес діни ұйымдар (Жастар саясатын жүзеге асыруға уәкілетті мемлекеттік органдарға ұсыныс / философия ғылымдарының докторы Нұрманбетова Ж.Н.. — Астана, 2009. — 43 с.
- Султангалиева А. К. Ислам в Казахстане: история, этничность и общество. — Алматы: КИСИ при Президенте РК, 1998. — 188 с.
- Султангалиева А. К. Эволюция ислама в Казахстане // Центральная Азия и Кавказ. — 1999.
- Султангалиева А. К. „Возвращение ислама“ в Казахстан. — Алматы: Фонд «Алтынбек Сарсенбаулы», 2012. — 170 с.
- Султангалиева А. К. Национальная консолидация Казахстана: проблемы и перспективы. Сборник материалов круглого стола (г. Алматы, 28 марта 2013 г.) / Под общ. ред. З. К. Шаукеновой. — Алматы: ИФПР КН МОН РК, 2013. — С. 33—40. — 196 с. — ISBN 978-601-7082-82-6.
Катэгорыя·Рэлігія ў Казахстане
Катэгорыя·Рэлігія ў Еўропе