Монацэнтрызм (ад мана- і лац.: centrum — цэнтр, цэнтр), вучэнне пра паходжанне чалавека сучаснага тыпу (Homo sapiens, неаантропа), які яшчэ не дыферэнцыяваўся на расы, з адной вобласці зямнога шара ад адной формы старажытнага чалавека. На пазіцыях монацэнтрызму стаялі шматлікія савецкія антраполагі. Савецкі вучоны Я. Я. Рагінскі пашырыў паняцце монацэнтрызму і ўвёў новыя паняцці — шырокі монацэнтрызм, або дыцэнтрызм, паводле якога вобласць узнікнення неаантропа была параўнальна вялікая (выходзіла за межы Афрыкі). Комплексам сучасных даследаванняў пацвярджаецца вузкі монацэнтрызм афрыканскага паходжання чалавека.