Гнуткасць стрыжня - стаўленне разліковай даўжыні стрыжня
l
0
{\displaystyle l_{0}}
да найменшага радыуса інерцыі
i
{\displaystyle i}
яго папярочнага сячэння.
l
0
i
{\displaystyle \lambda ={\frac {l_{0}}{i}}}
Гэты выраз гуляе важную ролю пры праверцы сціснутых стрыжняў на ўстойлівасць. У прыватнасці, ад гнуткасці залежыць каэфіцыент падоўжнага выгібу
ϕ
{\displaystyle \phi }
. Стрыжань з большай гнуткасцю, пры іншых нязменных параметрах, мае больш нізкую трываласць на сціск і сціск з выгібам.
Разліковая даўжыня
l
0
{\displaystyle l_{0}}
вылічаецца па формуле:
l
0
= μ l
{\displaystyle l_{0}=\mu l}
, дзе
μ
{\displaystyle \mu }
— каэфіцыент, які залежыць ад умоў замацавання стрыжняў, а
l
{\displaystyle l}
— геаметрычная даўжыня. Разліковая даўжыня, таксама называецца прыведзенай або свабоднай.
Паняцце прыведзеная даўжыня ўпершыню ўвёў Ясінскі, для абагульнення формулы крытычнай сілы Эйлера, якую той выводзіў для стрыжня з шарнірна-абпертымі канцамі. Адпаведна каэфіцыент
μ
{\displaystyle \mu }
роўны пры шарнірных канцах (асноўны выпадак) аднаму, пры адным шарнірнам, другім зашчэмленым
0.7
{\displaystyle \mu =0.7}
, пры абодвух зашчэмленых канцах
0 , 5
{\displaystyle \mu =0,5}
. Схемы дэфармавання і каэфіцыенты
μ
{\displaystyle \mu }
пры розных умовах замацавання і спосабе прыкладання нагрузкі, намаляваныя на малюнку. Таксама, варта адзначыць, што формула Эйлера дакладная толькі для элементаў вялікай гнуткасці, напрыклад для сталі яна ўжываецца пры гнуткасці парадку
100
{\displaystyle \lambda =100}
і вышэй.
Пры разліках элементаў жалезабетонных канструкцый да гнуткасці прад’яўляюцца патрабаванні па яе абмежавання. Таксама, у залежнасці ад гнуткасці прызначаецца велічыня армавання.
У разліках сталёвых канструкцый гнуткасць мае найбольшае значэнне з прычыны вялікай трываласці сталі з вынікаючай з гэтага формай элементаў (доўгія, невялікі плошчы), з-за чаго вычарпанне апорнай здольнасці па ўстойлівасці надыходзіць да вычарпання запасу трываласці па матэрыяле.
Адсюль ўвод дадатковых тэрмінаў:
Існуюць формулы для вызначэння гнуткасці элементаў складовых сячэнняў.