wd wp Пошук:

Генадзь Міхайлавіч Даброў

Генадзь Міхайлавіч Даброў (9 сакавіка 1929, Арцёмаўск, Данецкая вобласць — 4 студзеня 1989, Кіеў) — адзін з заснавальнікаў навуказнаўства ў СССР, заснавальнік Кіеўскай школы навуказнаўства і Цэнтра даследаванняў навукова-тэхнічнага патэнцыялу і гісторыі навукі імя Г. М. Даброва НАН Украіны.

Член-карэспандэнт АН УССР (1988). Член-карэспандэнт Міжнароднай акадэміі гісторыі навукі (Парыж, 1965). Член Міжнароднай акадэміі гуманітарных і прыродазнаўчых навук (1972). Доктар эканамічных навук (1968), кандыдат тэхнічных навук (1953), прафесар (1970).

Аўтар каля 600 навуковых прац, у тым ліку 10 індывідуальных манаграфій, з якіх «Навука аб навуцы» («Наука о науке») перавыдадзеная ў 17 краінах. У 1999 годзе апублікаваны таксама яго рукапіс «Капуталогія, або прыкладной сістэмны аналіз няўдач» — глыбокае даследаванне па менеджменце, напісанае ў жартаўлівай форме.

Развіў тэорыю навукова-тэхнічнага патэнцыялу і метадаў яго вымярэння, тэорыю і практыку навукова-тэхнічнага прагназавання, адзін з першых у СССР пачаў работы па навукаметрыі.

Біяграфія

Генадзь Міхайлавіч нарадзіўся 9 сакавіка 1929 г. у г. Арцёмаўск Данецкай вобласці. У 1950 г. скончыў механіка-машынабудаўнічы факультэт Кіеўскага політэхнічнага інстытута, у 1953 г. — аспірантуру па спецыяльнасці «гісторыя навукі і тэхнікі» Інстытута цеплаэнергетыкі АН УССР (цяпер — Інстытут тэхнічнай цеплафізікі НАН Украіны). Пасля заканчэння аспірантуры застаўся працаваць у гэтым жа Інстытуце на пасадзе малодшага навуковага супрацоўніка.

Студэнтам Г. М. Даброў актыўна ўвайшоў у грамадскае жыццё, стаў камсамольскім лідарам Кіеўскага політэхнічнага інстытута, а затым — Акадэміі навук УССР. У 1955 г. яго перавялі на прафесійную працу з моладдзю. У 1955—1958 гадах. Г. М. Даброў — другі, а ў 1958—1961 гадах — першы сакратар Кіеўскага абласнога камітэта камсамола. У гэтай дзейнасці ён дамогся поспехаў і быў узнагароджаны ордэнам «Знак Пашаны» і некалькімі медалямі. Адначасова ён працягваў навуковыя даследаванні і апублікаваў шэраг прац, у тым ліку сваю першую манаграфію «Гісторыя савецкіх вуглездабыўнай камбайнаў» (1958), падрыхтаваную на аснове кандыдацкай дысертацыі (1953). З гэтым даследаванняў звязана капітальная манаграфія «Гісторыя тэхнічнага развіцця вугальнай прамысловасці Данбаса» (1969), адным з аўтараў і кіраўнікоў аўтарскага калектыву якой быў Г. М. Даброў.

У 1961 г. Г. М. Даброў вярнуўся ў Акадэмію навук на пасаду старшага навуковага супрацоўніка Інстытута цеплаэнергетыкі (1961—1963). У гэты час яго інтарэсы перамясціліся ў сферу кібернетыкі і тэорыі кіравання ва ўжыванні да праблем развіцця навукі. У 1964 г. апублікаваны шэраг яго даследаванняў у гэтым напрамку, у тым ліку кніга «Стагоддзе вялікіх надзей: лёсы навукова-тэхнічнага прагрэсу XX стагоддзя» (у супрацоўніцтве з А. Ю. Голян-Нікольскі).

У 1963—1964 гг. Г. М. Даброў — старшы навуковы супрацоўнік Інстытута гісторыі АН УССР, у 1964—1968 гг. — загадчык аддзела гісторыі тэхнікі гэтага Інстытута. Акрамя ўласна гісторыка-навуковых і гісторыка-тэхнічных даследаванняў Г. М. Даброў і яго супрацоўнікі вялі даследаванні ў галіне арганізацыі і кіравання навуковай дзейнасцю і прагназавання развіцця навукі і тэхнікі.

Г. М. Даброў стаў адным з ініцыятараў прымянення да аналізу развіцця навукі і тэхнікі матэматычных і машынных метадаў апрацоўкі інфармацыі. Гэты цыкл даследаванняў Г. М. Доброва і яго першых вучняў і супрацоўнікаў Л. П. Смірнова, В. М. Кліменюка, Я. І. Левіна абагульнены ў некалькіх манаграфіях. Фундаментальная манаграфія Г. М. Даброва «Навука аб навуцы. Увядзенне ў агульнае навуказнаўства» (1966) фактычна паклала пачатак гэтаму навуковаму напрамку ва Украіне. Паднятыя ў ёй пытанні ў далейшым былі развітыя ў манаграфіях: «Актуальныя праблемы навуказнаўства» (1968), «Патэнцыял навукі» (1969), «Арганізацыя навукі» (1970), «Кіраванне навукай» (1971) і інш.

У 1968—1986 Г. М. Даброў узначальваў навуказнаўчыя падраздзяленні ў Інстытуце матэматыкі АН УССР, Інстытуце кібернетыкі АН УССР, Савеце па вывучэнні вытворчых сіл УССР АН УССР. У 1971—1976 і 1979—1984 гадах ён быў намеснікам дырэктара Інстытута кібернетыкі АН УССР, у 1969—1971 і 1984—1986 гг. — намеснікам старшыні Савета па вывучэнні вытворчых сіл УССР АН УССР. У 1981 г. Г. М. Даброў стаў таксама прафесарам і загадчыкам кафедры Кіеўскага інстытута народнай гаспадаркі. У 1986—1989 гадах ён — намеснік дырэктара Інстытута звышцвёрдых матэрыялаў і кіраўнік створанага ім Цэнтра даследаванняў навукова-тэхнічнага патэнцыялу і гісторыі навукі НАН Украіны.

У гэтыя гады Г. М. Даброў паглыбіў раней пачатыя даследаванні (прагназаванне навукі і тэхнікі, кіравання навуковай дзейнасцю і навукова-тэхнічным прагрэсам і інш.) і вёў новыя даследаванні (пытанні навуковай палітыкі, прынцыпы і тэхналогіі праграмна-мэтавага кіравання навукай, арганізацыя і планаванне даследаванняў і распрацовак, ацэнка тэхналогій, пытанне прыярытэтаў і інавацый і інш.). Праблемы кіравання навукай разгледжаны ў манаграфіях «Навуказнаўства як навука аб эфектыўным кіраванні навуковай дзейнасцю: вопыт, праблемы, перспектывы», «Арганізацыя і эфектыўнасць навукі» і ў напісанай у сааўтарстве з В. М. Глушковым і В. І. Цярэшчанкам манаграфіі «Гутаркі аб кіраванні».

У 1969 г. Г. М. Даброў заснаваў перыядычны міжведамасны навуковы зборнік «Навуказнаўства і інфарматыка» і быў яго адказным рэдактарам. У 1993 г. гэты зборнік быў ператвораны ў міжнародны часопіс «Навука і навуказнаўства». Г. М. Даброў быў членам рэдакцыйных калегій шэрагу іншых навуковых часопісаў, у тым ліку адказным рэдактарам серыйнага зборніка навуковых прац «Матэрыялы па науковедению», выдаваўся з 1969 г., і галоўным рэдактарам міжнароднага часопіса «Scientometrics» (Будапешт).

Г. М. Даброў прыкладваў вялікія намаганні да ўмацавання аўтарытэту айчыннай навукі за мяжой і ў развіццё міжнароднага супрацоўніцтва. Ён супрацоўнічаў з шэрагам міжнародных арганізацый як эксперт ЮНЕСКА і Савета Эканамічнай Узаемадапамогі па пытаннях навуковай палітыкі, удзельнічаў у шматлікіх міжнародных навуковых форумах; быў навуковым кіраўніком рабочай групы Украіны ў праектах ЮНЕСКА «Эфектыўнасць навуковых груп» і «Сацыяльныя ацэнкі новых тэхналогій у краінах, якія развіваюцца». У 1971 г. за ўклад у развіццё народнай гаспадаркі Германскай Дэмакратычнай Рэспублікі быў узнагароджаны нямецкім ордэнам «Чырвоны Сцяг Працы» I ступені. У 1976—1979 ён — галоўны даследчык Міжнароднага інстытута прыкладнога сістэмнага аналізу ў Аўстрыі.

Г. М. Даброў настойліва развіваў ідэю аб арганічным адзінстве гісторыка-навуковых і навуказнаўчых даследаванняў, якая заключана ў крылатай фразе: «З мінулага — праз цяперашні — у будучыню», рабіў практычныя крокі да аб’яднання гэтых навуковых напрамкаў. Вынікам стала стварэнне ў 1986 г. Цэнтра даследаванняў навукова-тэхнічнага патэнцыялу і гісторыі навукі НАН Украіны, які Г. М. Даброў узначальваў да канца жыцця.

У Цэнтры Г. М. Даброў ініцыяваў, у прыватнасці, даследаванне гісторыі заснавання Акадэміі навук Украіны. Пад яго кіраўніцтвам была распрацавана новая канцэпцыя ранняй акадэмічнай гісторыі, адноўлена гістарычная праўда і справядлівасць у дачыненні да многіх дзеячаў украінскай навукі.

Да навуказнаўчай школы Г. М. Даброва належыць больш за 10 дактароў і 50кандыдатаў навук. Арганізаваны ім Цэнтр паспяхова выконвае функцыі галаўной арганізацыі па праблемах навуказнаўства і гісторыі навукі і тэхнікі ва Украіне і карыстаецца міжнародным аўтарытэтам. У 1989 годзе Цэнтру прысвоена імя гэтага выдатнага вучонага і арганізатара навукі.

Выбраныя працы

Зноскі

Спасылкі

Тэмы гэтай старонкі (21):
Катэгорыя·Вучоныя паводле алфавіта
Катэгорыя·Выпускнікі Кіеўскага політэхнічнага інстытута
Катэгорыя·Вучоныя Украіны
Катэгорыя·Нарадзіліся 9 сакавіка
Катэгорыя·Навуказнаўцы
Катэгорыя·Гісторыкі навукі
Катэгорыя·Нарадзіліся ў 1929 годзе
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы пра асоб, для якіх не існуюць старонкі віду «І. Іпб. Прозвішча»
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы са спасылкамі на элементы Вікідадзеных без подпісу
Катэгорыя·Нарадзіліся ва Украіне
Катэгорыя·Артыкулы пра вучоных без партрэтаў
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы пра асоб, для якіх не існуюць старонкі віду «Імя Прозвішча»
Катэгорыя·Памерлі 4 студзеня
Катэгорыя·Памерлі ў Кіеве
Катэгорыя·Кавалеры ордэна «Знак Пашаны»
Катэгорыя·Асобы
Катэгорыя·Эканамісты Украіны
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы пра асоб, для якіх не існуюць старонкі віду «І. Прозвішча»
Катэгорыя·Памерлі ў 1989 годзе
Катэгорыя·Дактары эканамічных навук