Тэрцыя
Тэрцыя (лац.: tertia — трэцяя) — музычны інтэрвал шырынёй у тры ступені, пазначаецца лічбай 3.
Разнавіднасці тэрцыі
1. Вялікая тэрцыя — інтэрвал у тры ступені і два тоны, пазначаецца б. 3. З’яўляецца ніжнім інтэрвалам вялікай (мажорнай) трохгучнасці і часам можа замяняць яго, вырабляючы прыкладна тое ж уражанне.
2. Малая тэрцыя — інтэрвал у тры ступені і паўтара тоны, пазначаецца м. 3. З’яўляецца ніжнім інтэрвалам малой (мінорнай) трохгучнасці, і, падобна вялікай тэрцыі, таксама можа часам яго замяняць.
3. Павялічаная тэрцыя — інтэрвал у тры ступені і два з паловай тоны, энгарманічна роўная чыстай кварце. Будуецца на II паніжанай ступені мажору і мінору (у абодвух выпадках з удзелам IV павышанай ступені) і пераходзіць у чыстую квінту на I ступені.
4. Паменшаная тэрцыя — інтэрвал у тры ступені і адзін тон, энгарманічна роўная вялікай секундзе. Будуецца вакол устойлівых ступеняў мажору і мінору, гэта значыць:
- На VII ступені ў мажоры і гарманічным міноры (у абодвух выпадках з удзелам II паніжанай ступені), пераходзіць у чыстую прыму на I ступені;
- На II павышанай ступені ў мажоры і на II (з удзелам IV паніжанай ступені) у міноры, пераходзіць у чыстую прыму на III ступені;
- На IV павышанай ступені ў гарманічным мажоры і ў міноры, пераходзіць ў чыстую прыму на V ступені.
Акустыка тэрцыі
Частоты гукаў могуць па-рознаму суадносіцца ў розных строях.
- Піфагарэйскі строй — вялікая тэрцыя 64:81, малая тэрцыя 27:32.
- Раўнамерна тэмпераваны строй — вялікая тэрцыю
1 :
2
3
{\displaystyle 1:{\sqrt[{3}]{2}}}
![\{\displaystyle 1:\{\sqrt[\{3\}]\{2\}\}\}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/3e4d47d283ee2ebdd6a6a3379b04758d8fe35861)
1 :
2
4
{\displaystyle 1:{\sqrt[{4}]{2}}}
![\{\displaystyle 1:\{\sqrt[\{4\}]\{2\}\}\}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/6a4928e521bf072ba6dbd36acf4c15a811dee416)
- Натуральны лад — вялікая тэрцыю 4:5, малая тэрцыю 5:6.
Гучанне
- Малая тэрцыя:
- Вялікая тэрцыя:
Катэгорыя·Музычная тэрміналогія