Суд
Суд - дзяржаўны орган з суддзямі, які ажыццяўляе правасуддзе ў форме разгляду і дазволы крымінальных, адміністрацыйных, грамадзянскіх і іншых катэгорый спраў ва ўстаноўленым законам працэсуальнаму парадку канкрэтнай дзяржавы. Правасуддзе ажыццяўляецца суддзёй з мэтай прымянення мер дзяржаўнага прымусу да асоб, які парушылі ўсталяваны правапарадак.
Значэнне
Суд - адна з найстаражытнейшых форм улады.
- Царкоўны суд - у прыватнасці дзейнасць суда асвятляецца ў Святым Пісанні (Бібліі), разглядаецца ў кансісторыі біскупа, якія судзяць паводле Закона Божага адносна Святога Пісання (Бібліі), па царкоўным канонам (Кодэкс Канонаў). Лічыцца найвышэйшы Духоўны Суд - Суд Госпада Бога.
- Свецкі суд - суд судзіць (група суддзяў), то ёсць, выказвае сваё меркаванне адносна тых ці іншых учынкаў людзей, адносна Кодэкса (Грамадзянскага, Крымінальнага, Жыллёвага і інш.). Які ажыццяўляе правасуддзе і выносіць рашэнне ў судовых справах па Працэсуальнаму Кодэксу нацыянальнай дзяржавы.
- Без паўнамоцтваў, пераноснае значэнне “суддзя” (алегорыя) - пра індывіда ў соцыуме, які мае суб’ектыўнае меркаванне адносна чаго-небудзь і каго-небудзь.
.jpg)
Не з’яўляюцца судамі па сутнасці
- “Трацейскі суд” - якія маюць у некаторай ступені падобныя функцыі і назвы, па сутнасці таксама не яўляюцца судамі.
- “Надзвычайны суд” - строга кажучы, не яўляецца судом, ствараецца ў выпадку экстраардынарных сітуацый - дзяржаўнага перавароту, вайны, рэвалюцыі, надзвычайнага становішча і г.д.. Дзейнасць надзвычайных судоў носіць карны характар (напрыклад Суд НКУС “пасяджэння тройкі”) і не рэгламентаваны працэсуальным правам, без адваката і без прамых доказаў віны (без сведкаў), справы разглядаюцца ў закрытых пасяджэннях (без журналістаў і без сваякоў), рашэнні не падлягаюць абскарджанню (у Апеляцыйны суд і г.д.).
- “Заказной суд” - марыянеткавае, дзейнічаюць па загадзе адных палітычных лідараў супраць іншых палітычных лідараў у апазіцыі, бізнесменаў супраць канкурэнтаў, адной нацыянальнай або рэлігійнай групы для дыскрымінацыі іншых, і г.д..
- Суд Лінча;
- “Асаблівы суд”;
- Самасуд і г.д..
Суд як суб’ект міжнароднага права
- Наддзяржаўны суд (Міжнародны суд ААН);
- міжнародны (Еўрапейскі суд па правах чалавека);
- рэгіянальны.
Суд як суб’ект дзяржаўнага права
- Дзяржаўныя суд (публічны суд) “канстытуцыйны”;
- агульны (1-й інстанцыі, 2-й інстанцыі “апеляцыйны”, 3-й інстанцыі “касацыйны”);
- ваенны (трыбунал, суд гонару, палявы суд);
- спецыялізаваны ("гаспадарчы", “арбітражны”, “адміністрацыйны”);
- народны (недзяржаўны) або “прыватны суд” (прысяжных, народных засядацеляў, трацейскі суд, таварыскі суд).
Суд як суб’ект кананічнага права
У некаторых краінах існуюць таксама рэлігійныя суды (напрыклад мусульманскі суд «шарыяту»), суды на аснове звычаяў.
Ад судоў агульнай юрысдыкцыі адрозніваюць спецыялізаваныя суды, якія разглядаюць адмысловыя катэгорыі спраў: мытныя, падатковыя, па працоўных спрэчках, ювенальнай юстыцыі і інш..
Адмысловая разнавіднасць судоў — канстытуцыйныя суды, галоўнай функцыяй якіх яўляецца канстытуцыйны кантроль, адносна Канстытуцыі. У некаторых краінах канстытуцыйны суд лічыцца асаблівым органам кантролю і не ўваходзіць у судовую сістэму. А да прыкладу, асноўны закон (Канстытуцыя) ў дзяржаве Ізраіль адсутнічае, хоць правапарадак паспяхова ажыццяўляецца згодна з ізраільскіх Кодэксаў і пастановы Рабіната (аўтарытэта настаўнікаў Іудаізму).
Гл. таксама
Крыніцы
- гл. ред. А. Я. Сухарев, “Юридический энциклопедический словарь”, изд. “Советская энциклопедия”, г. Москва, 1984 г., с. 359-361.
- Израильское право
Суды
Права