Рангам сістэмы радкоў (слупкоў) матрыцы
A
{\displaystyle A}
з
m
{\displaystyle m}
радкоў і
n
{\displaystyle n}
слупкоў называецца максімальны лік лінейна незалежных радкоў (слупкоў). Некалькі радкоў (слупкоў) называюцца лінейна незалежнымі, калі ні адзін з іх не выражаецца лінейна праз іншыя. Ранг сістэмы радкоў заўсёды роўны рангу сістэмы слупкоў, і гэты лік называецца рангам матрыцы.
Ранг матрыцы — найвышэйшы з парадкаў мінораў гэтай матрыцы, няроўных нулю.
Ранг матрыцы — размернасць вобраза
dim ( Im ( A ) )
{\displaystyle \dim(\operatorname {Im} (A))}
лінейнага аператара, якому адпавядае матрыца.
Звычайна ранг матрыцы
A
{\displaystyle A}
абазначаецца
rang A
{\displaystyle \operatorname {rang} A}
(
rg A
{\displaystyle \operatorname {rg} A}
) або
rank A
{\displaystyle \operatorname {rank} A}
. Абодва абазначэння прыйшлі да нас з замежных моў, таму і ўжывацца могуць абодва. Апошні варыянт уласцівы для англійскай мовы, у той час як першы — для нямецкай, французскай і шэрага іншых моў.
Хай
A
m × n
{\displaystyle A_{m\times n}}
— прамавугольная матрыца.
Тады па азначэнні рангам матрыцы
A
{\displaystyle A}
з’яўляецца:
A
{\displaystyle A}
— нулявая матрыца;
r ∈
N
:
∃
M
r
≠ 0 ,
∀
M
r + 1
= 0
{\displaystyle r\in \mathbb {N} :;\exists M_{r}\neq 0,;\forall M_{r+1}=0}
, дзе
M
r
{\displaystyle M_{r}}
— мінор матрыцы
A
{\displaystyle A}
парадку
r
{\displaystyle r}
, а
M
r + 1
{\displaystyle M_{r+1}}
— аблямоўваючы яго мінор парадку
( r + 1 )
{\displaystyle (r+1)}
, калі яны існуюць.
Тэарэма (пра карэктнасць вызначэння рангаў). Хай усе міноры матрыцы парадку роўныя нулю (). Тады , калі яны існуюць. |
rang M
{\displaystyle \operatorname {rang} M}
матрыцы
A
{\displaystyle A}
памеру
m × n
{\displaystyle m\times n}
называюць поўным, калі
min { m , n }
{\displaystyle \operatorname {rang} M=\min\{m,n\}}
.
A
{\displaystyle A}
— любы ненулявы мінор матрыцы
A
{\displaystyle A}
парадку
r
{\displaystyle r}
, дзе
rang A
{\displaystyle r=\operatorname {rang} A}
. + Радкі і слупкі, на скрыжаванні якіх знаходзіцца базісны мінор, называюцца базіснымі радкамі і слупкамі. (Яны вызначаны неадназначна ў сілу неадназначнасці базіснага мінора.)
rang A ,
M
r
{\displaystyle r=\operatorname {rang} A,M_{r}}
— базісны мінор матрыцы
A
{\displaystyle A}
, тады: 1. базісныя радкі і базісныя слупкі лінейна незалежныя; 2. любы радок (слупок) матрыцы
A
\{\displaystyle A\}
![\{\displaystyle A\}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/7daff47fa58cdfd29dc333def748ff5fa4c923e3) ёсць лінейная камбінацыя базісных радкоў (слупкоў).
Следства:
r
{\displaystyle r}
, то любыя
p : p
r
{\displaystyle p\colon p>r}
радкоў ці слупкоў гэтай матрыцы будуць лінейна залежныя.
A
{\displaystyle A}
— квадратная матрыца, і
0
⟺
{\displaystyle \det A=0\iff }
, то радкі і слупкі гэтай матрыцы лінейна залежныя.
rang A
{\displaystyle r=\operatorname {rang} A}
, тады максімальная колькасць лінейна незалежных радкоў (слупкоў) гэтай матрыцы роўная
r
{\displaystyle r}
.
Тэарэма (аб інварыянтнасці рангу пры элементарных пераўтварэннях): Увядзём абазначэнне
A ∼ B
{\displaystyle A\sim B}
для матрыц, атрыманых адна з адной элементарнымі пераўтварэннямі. Тады справядліва сцвярджэнне: Калі
A ∼ B
{\displaystyle A\sim B}
, то іх рангі роўныя.
Няхай
A
{\displaystyle A}
— матрыца памеру
m × n
{\displaystyle m\times n}
над полем
C
{\displaystyle \mathbb {C} }
(або
R
{\displaystyle \mathbb {R} }
). Няхай
T
{\displaystyle T}
— лінейнае пераўтварэнне, якое адпавядае
A
{\displaystyle A}
ў стандартным базісе; гэта значыць, што
A x
{\displaystyle T(x)=Ax}
. Ранг матрыцы ***A
{\displaystyle A}
*** — гэта размернасць вобласці значэнняў пераўтварэння
T
{\displaystyle T}
.
Існуе некалькі метадаў знаходжання рангу матрыцы:
Ранг матрыцы роўны ліку ненулявых радкоў у матрыцы пасля прывядзення яе да ступеньчатай формы пры дапамозе элементарных пераўтварэнняў над радкамі матрыцы.
Няхай ў матрыцы
A
{\displaystyle A}
знойдзены ненулявы мінор
k
{\displaystyle k}
-га парадку
M
{\displaystyle M}
. Разгледзім усе міноры
( k + 1 )
{\displaystyle (k+1)}
-га парадку, якія ўключаюць у сябе (аблямоўваючы) мінор
M
{\displaystyle M}
; калі ўсе яны роўныя нулю, то ранг матрыцы роўны
k
{\displaystyle k}