Адэскі нацыянальны універсітэт імя І. І. Мечнікава (АНУ) — найстарэйшая ВНУ на поўдні Украіны.
З дня свайго стварэння універсітэт займае адно з вядучых месцаў у фарміраванні сістэмы адукацыі, у развіцці навуковых даследаванняў і культуры Украіны. Ён з’яўляецца адным з найстарэйшых універсітэтаў Украіны і разам з Кіеўскім, Харкаўскім і Львоўскім універсітэтамі фактычна вызначае стан і перспектывы развіцця адукацыі, навукі і культуры ў адукацыйнай сеткі Украіны. Займае 9-е месца ў рэйтынгу вышэйшых навучальных устаноў Украіны.
1(13) мая 1865 года Рышэльеўскі ліцэй быў ператвораны ў Імператарскі Наварасійскі універсітэт.
Да 1917 года Наварасійскі ўніверсітэт скончылі каля 6 тыс. чал.
У 1933 адноўлены пад назвай: Адэскі ўніверсітэт.
АНУ адзіны сярод універсітэтаў Украіны, які функцыянаваў падчас Вялікай Айчыннай вайны, нават знаходзячыся ў эвакуацыі. Альтэрнатыўны Адэскі ўніверсітэт функцыянаваў на акупіраванай тэрыторыі з 1942 года.
Імя Мечнікава прысвоена ў 1945 годзе.
За выдатныя заслугі ў падрыхтоўцы спецыялістаў у 1965 годзе АНУ быў узнагароджаны ордэнам Працоўнага Чырвонага Сцяга, а ў 1978 годзе уключаны ў пералік вядучых універсітэтаў СССР.